Kroki milowe demokracji w Europie do XX wieku

Chociaż demokracja bywa przedmiotem krytyki, to wciąż uchodzi za najbardziej sprawiedliwy system sprawowania władzy. Jej początki sięgają starożytności, a następne lata przyniosły wiele zmian i rewolucji, które powoli kształtowały obecnie istniejący system. Najważniejsze z wydarzeń po prostu warto znać.

Demokracja narodziła się na kilkaset lat przed Chrystusem. Przez następne stulecia przechodziła silne transformacje, które doprowadzały do rozwoju oraz, przynajmniej na etapie założeń, zasypywały jeszcze więcej dysproporcji społecznych. Jednocześnie można zauważyć, że do 1900 roku zmiany te były najbardziej dynamiczne. Co konkretnie wydarzyło się do tego okresu?

Narodziny demokracji

Narodziny demokracji datuje się na V wiek p.n.e. Ustrój rozpowszechnił się w Atenach za sprawą Klejstenesa. Jednocześnie była to demokracja ograniczona. Prawa wyborczego nie posiadały kobiety, mężczyźni poniżej 18. roku życia, niewolnicy i cudzoziemcy, którzy łącznie stanowili około 65% społeczeństwa ówczesnych Aten. Niemniej idea równości politycznej i udziału obywateli w rządzeniu stała się fundamentem, na którym opierały się późniejsze demokracje. Podczas zgromadzeń obywatelskich, gdzie dochodziło do podjęcia najważniejszych decyzji, każdy z uprawnionych obywateli miał równie silny głos.

Wielka Karta Swobód

Demokracja stopniowo rozwijała się przez kolejne lata, ale na prawdziwy przełom należało poczekać do XIII wieku. Wówczas to, chociaż w Europie dominowały wtedy rządy monarchów, w Anglii wprowadzono Wielką Kartę Swobód. Ograniczała ona władzę królewską, co dało fundament pod rozwój demokracji w Anglii. W po 50 latach uformowano angielski parlament, który zyskiwał na znaczeniu. Daleko idącą konsekwencją tych wydarzeń było rozszerzenie swobód obywatelskich datowane na XIX wiek, w wyniku których upowszechniono prawo głosowania i uczyniono parlament bardziej reprezentatywnym.

Francuscy pionierzy

Niemniej chociaż Anglicy zaczęli wcześnie, to na pewnym etapie musieli gonić znienawidzonych przez siebie Francuzów. Tam, a konkretnie na Korsyce, w 1755 istniejący krótko rząd przyjął demokratyczną konstytucję z obowiązującym prawem wyborczym dla kobiet. W ten sposób wyprzedzono obowiązujące standardy. 

W 1789 roku doczekano się Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. Deklaracja, uchwalona podczas Rewolucji Francuskiej, ustanowiła podstawowe zasady wolności, równości i braterstwa, podkreślając suwerenność narodu oraz równość wobec prawa. Wprowadziła również ideę, że władza pochodzi od ludu, co oznaczało zerwanie z dotychczasowym systemem monarchii absolutnej. Dokument stał się inspiracją dla ruchów demokratycznych na całym świecie, a jego zasady znalazły odzwierciedlenie w późniejszych konstytucjach i systemach prawnych.

Konstytucja 3 Maja

Konstytucja 3 maja z 1791 roku była pierwszą nowoczesną konstytucją w Europie i drugą na świecie po amerykańskiej. Wprowadziła trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, co miało na celu zapobieganie nadużyciom władzy i ochronę praw obywatelskich. Konstytucja ograniczała przywileje szlachty i wzmacniała pozycję mieszczaństwa oraz chłopstwa, co było próbą zreformowania Rzeczypospolitej Obojga Narodów w obliczu wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń. Koniec końców próba nieudana, ale chwalebna i wprowadzająca Polskę do grona pionierów procesu właściwej demokratyzacji.

Pionierem, ale w innym zakresie, jest strona Bet.pl. Znajdziecie na niej liczne zestawienia traktujące o legalnych bukmacherach w Polsce. Możecie również sprawdzić dokładny harmonogram imprez, dzięki czemu nie ominą was najważniejsze zawody!

Wiosna Ludów

W XIX wieku wiele państw było, przynajmniej częściowo, zarządzanych w sposób demokratyczny. Społeczeństwa pragnęły jednak większych swobód obywatelskich, co stało się jedną z przyczyn wybuchu Wiosny Ludów w 1848 roku. Była ona falą rewolucji, która przetoczyła się przez niemal całą Europę, od Francji po Węgry i Włochy. Celem stało się wprowadzenie konstytucji, równości i narodowej niepodległości. Choć wiele z wystąpień zakończyło się porażką, to pozostawiły trwałe ślady głównie w postaci reform społecznych oraz powstania ruchów narodowych. Wiosna Ludów przyspieszyła rozwój idei demokratycznych, zmuszając monarchie do pewnych ustępstw i otwierając drogę do późniejszych reform politycznych. Zniknął między innymi uwłaczający system pańszczyźniany.